Monday, February 07, 2011

Economic Sanction leh Kawlgam Mipite nuntakna

Economic Sanction leh Kawlgam Mipite nuntakna


Kawlgam business makaite' (siang gen leng Galkap kumpi, U lian lamte leh a pawl te) amau sum leh paai hamsat theih na ding, sum leh paai tampi a sup lawh na ding, amau power a kiam zawk deuh na ding etc. deihna tawh economic sanction cih pen politics strategy in leitungbup ah a ki zang thu ahi hi. Economic sanction (Gamdang, gam khangto gamte tawh sum leh paai suakta tak in bawl theihna khaktanna, lampi hukbitna) pen NLD leh a pawlte' vaihawmna bang tak hi leh a ngei mah a bat ding deih uh hi.

Kawlgam economic sanction tawh kisai ngaihsut huai mahmah ding thu pawl khat mipi' tel theih ding in tom gen mahmah leng:-

Tua sung ah i ngaihsut ding thu pawl khat pen penglam vai tawh a kibat hun om thei zeuhzeuh hi:-
A hang a nuai ah en suk ni...

1. Namsia (bed bug) tam sa lua mahmah ahih man in namsiate tung hehsuak lua in, namsiate gotna, a sihsuk na ding ci-in, a lupna leh a inn a vek in hal tum tawh kibang.

2. Solomon in Nupi ta kituhte a thukhenna sung ah, tano nei nupi tatak zaw in bel, ken ka ngah sang in, amah pia zaw in ci in, tua a ta ngek a sih ding, a gimthuak ding khual hi. Nupi khat zaw in bel ama ta tatak hilo ahih man in, naungek i thuak ding khuallo in, tum tan in, phel hawm ding, naungek pen a lang tuak in hawm ding cih hi mawk hi. Economic sanction icih pen khat veivei ciang in, tua nupi nihna zaw dan mah bang in, aggressive thei a, amau political interest bek en in, phulphuh in, mipite' thuak ding, mipite' hamsat ding khua man nawnlo thei hi.

Ama ta tatak ahilo leh khualna a nei taklo nupinu in naungek phel hawm ding ngen zaw hi cih manghilh kei ni.

3. Paunak sung khat ah, Saipi a gawng pen zong laipi thau cia pha lai veve kici hi. Kawlgam sung ah gamdang pan in a diakdiak (Europe leh America) business men economic sanction a om man in Kumpi lam U Liante in haksatna tampi tuak hi. Mihau khin leh, neih leh lam a dim val liang in a nei U Liante' business suplawhna pen, ei bang in mi mawmawk, nisim buhtang leh anngiam na tawm nisim nek ding a kham zolo mipite' neih pen hun tawh teh leng ki khai lai mahmah hi. Kumpi U Liante gotna (dan piakna) ding in economic sanction bawlna in, nek leh dawn ding a kham zong a nei zolo mizawngte hau sak tuamlo a, mipi' va, gam leh lei sung pan vanmangpha teng ong laksak U Liante' hauhna leh business a nawngkai sak tuam hang in, ei a tawh kikim dek nai tuanlo hi. A thuak tatak pen nisim nek leh dawn ding a lungkham ciang, mipi teng mah ahi hi.

4. I lang ong pangte in ong zo lua, en lel kisa lua ihih man in, amau ei ong zo sa in in nuantak suak sang in, i vek in si khawm ni, si khawm ngeingai leng hoih zaw cih lungsim pen Extremists (a diakdiak Muslim extremists leh suicide) te tawh kinai mahmah hi. Kawlgam economic sanction (business bawl na ding lampi khaktanna) ong bawlna in kumpi lam u liante a ding lampi ki khak tan mahmah takpi hi. Tua sang in a ki khaktan zaw lai in ahih leh mipite ahi uh hi. Mipi a ding in a ngei sang zong haksa zaw lai in, mihaute a kiam pen hun tak ciang zong, mizawngte i cih theih pen sang nuam sa zaw lai veve uh hi.

Mipi nautangte khualna sang, party lungsim khat peuh ong khauh zawk luat ciang economic sanction hang in a hamsatna tuakpen ding ahi mipi te khualna lungsim omlo pahpah thei hi. Tua pen Kawlgam bek hilo in, leitung bup ah a piang ngei thute ahi hi. Koi hoih zaw, koi zat huai lo zaw cih lam sang in, a thu leh la kantel ding a kisap ban ah, immediate effect pen kuate tung ah tu zaw hiam cih zong i ki theih mawh bawl ding hoih tuanlo hi.

Zusa talpite man nuam lua kisa a kuapi lam pan meitawh i hal, i thawh a, a phi pan a man lian ding in i pang khinkhiat hang, khat veivei a phi lam ah na taisuak lo uh in, sih leh sih ci-in a meikuang leh, buhtukungte kantan in eima lam hong leh tai in ong pet zawk sop hun zong om thei hi.

Economic sanction pen gam khangtote leh mi bang deuh gamte ah sep theih na lianpen khat, kumpi u liante dan piak theihna lianpen khat ahi hi. Ahih hang mi a bang phalo Kawlgam leuleu ah, tuadan mibang gamte ah a kizang sanction pen ki zang kim theilo hi. Gilsung gut (hut) sih na ding zatui tawh gut bek mah si zo a,gut (worm) ahilo ganhingte si khollo lel hi.

Mi lungsim nei gam uk kumpi leh u liante' hamsat na ding in akibawl ahi sanction pen, mi lungsim a nei phalo gamuk u liante' a ding in bang mah lauhuai hetlo, nawnkai tuanlo lel a, nuam bang sa zaw sop thei hi.

Gim thuak sak nuam lua kisa, tui sumkuang, tuilipi sung ah i i khiat leh, aman nuam na sa zaw san lai cih bang zong om thei hi...

Kumpi lam hi ta leh, kumpi langpanglam (opposition party) te hi ta leh mipi lam et huai ta hi. Et hun ta hi. Mipi/ gam i economic in koilam masuan hiam cih lungngaih huai mahmah ta hi.

No comments: